lunes, 30 de mayo de 2016

OS DIRECTORES TELEVISIVOS


Twelve Angry Men
Nos 50 as pequeñas produtoras buscan atraer ao público con temas polémicos. Moitos dos directores aos que se lles encargaban estas películas procedían do ámbito da televisión. Paradigma deste tipo de cine de baixo prosuposto é o film Marty, dirixido por Delber Mann en 1955 que chegou a acadar a Palma de Ouro de Cannes. É una crónica prosaica de amor entre un tosco carnceiro  (Ernest Borgnine) e una tímida institutriz. Os personaxes son xustamente o contrario dos heroes clásicos de Hollywood, os escenarios son populares como o Bronx neoyorquino e cheos de xentes vulgares.

Esta xeración de directores deron tamén lugar a un intenso melodrama : Doce homes sen piedade (Twelve Angry Men)1957, dirixida por Sydney Lumet, desenvolvida na sala de deliberacións dun xuízo onde o xurado popular ten que tomar una difícil decisión. O filme transcurre a tempo real en el explóranse as relación e as reaccións dos personaxes.


domingo, 29 de mayo de 2016

STANLEY KUBRICK

Stanley Kubrick compartía a mesma vision crítica da vida que outros cineastas da súa xeración, como Elia Kazan ou Otto Preminguer só que o seu dominio do linguaxe cinematográfico sitúano a altura de Orsen Welles , Von Stroheim e outro xenios.
En 1956 dirixe Atraco Perfecto (The Killing) con estilo incisivo e ritmo trepidante narra a preparación e  execución dun atraco a un hipódromo alternando diferentes puntos de vista.
En Paths of Glory (Sendeiros de Gloria), 1957, fai unha dura crítica á arbitrariedade dos mandos militares durante a Primeira Guerra Mundial. Tal foi a dureza que a película que relata un acto de brutalidade, foi prohibida en Francia e por suposto en España durante moitos anos.
Kubrick creou un universo propio nos seus filmes, habitado por personaxes desprovistos de espiritualidade, un mundo deshumanizado. Estéticamente coida de xeito obsesivo ata os máis mínimos  dos detalles.

Utiliza de xeito recurrente a perspectiva monofocal de Renacemento , as paisaxes e escenarios soen mostrarse solitarios, con poucos personaxes, se exceptuamos a gran produción Espartaco, onde estivo moi condicionado polos desexos da produtora. A música xoga tamén un papel fundamental. Utiliza novedosos e ingeniosos movimientos de cámara : travellings, puntos de vista baixos ou unha enorme claridade en cada fotograma, todo elo para profundizar nos aspectos psicológicos e as sensación que transmite ao espectador como as claustrofóbicos atmósferas de O resplandor ou A laranxa mecánica.


En 1960 dirixe Espartaco onde demostra que o xénero histórico non está reñido necesariamente coa calidade artística e que pode ser vehículo de ideas sociais.








En 1962 dirixe Lolita, basada na novela homónima de Vladimir Nabokov , donde tuvo que lidiar coa censura ao plasmar de xeito magistral a obsesión que sin o protagonista (James Mason) por una joven de 12 anos.A genial interpretación de Peter Sellers fijo que na seguirte película Kubrick contara con el para o papel protagonista.
Lolita



En 1963 realiza Teléfono vermello:¿volamos cara Moscú ¿(Dr.Strangelove or : How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb) na que advertiu ao mundo sobre o peligro de xogar coa bomba atómica.





En 1968 dirixe 2001:Unha Odisea do espazo, 2001: A Space An Odyssey, que comeza có proceso de humanización no Cuaternario e acaba coa futura evolución biolóxica do home. Este filme, convertido nunha sinfonía visual é a maioría de idade do xénero de ciencia-ficción.






O interese pola indagación do home do futuro lévalle a adaptar a novela de Anthony Burgess , A laranxa mecánica , A Clockwork Orange, en 1971, unha cínica pero realista exploración das motivacións da conduta humana, enfrontada a todas as filosofías utópicas e exposta cunha brillante linguaxe cinematográfica.





DIRECTORES ESTADOUNIDENSES VETERÁNS DO 53 AO 59


En Estados Unidos John Ford, Orson Welles, Alfred Titchcock e Howard Hawks, os grandes mestres, fonte de inspiración para cineastas franceses e británicos, fixeron varias películas maduras nun intervalo moi breve de tempo.
Nestes anos nos que os temas eran cada vez máis subversivos (drogas, sexo, racismo…) Centauros do deserto (The Searchers, John Ford, 1956), Sed de Mal , (Orson Welles, 1958) , Vértigo (Hitchcock, 1958) e Río Bravo (Hawks, 1959) , plantexaban a difícil relación coas mulleres de homes solitarios de mediana idade.
O protagonista de The Searchers (Ethan Edwards/ John Wayne) está desvinculado da sociedade. Ethan chega despois da guerra civil americana, donde loitou polo sur, a casa do ser irán. O rancho do irán é atacado polos indios e todos resultan mortos excepto a nena pequeña que é raptada polos indios para criada como una deles. O protagonista e mais o sobriño adoptivo comezan una incansable búsqueda da nena. A búsqueda da súa sobriña, secuestrada polos indios, nárrase desde a rabia e o racismo que rezuma o protagonista. É un western que non innovou pero dotado dunha grande profundidade psicolóxica e beleza plástica cargada de metáforas. Centauros do deserto remata con Ethan , a contraluz, contemplando un paisaxe deserto que é unha metáfora da súa vida interior.



O personaxe solitario de Sed de Mal, Hank Quinlan (Orson Welles) é un avogado que vive na fronteira entre México e Estados Unidos e toma a lei pola súa man máis aló de diferencias culturais. Fai interminables planos secuencia sen precedentes, encadres profundos, zooms, ángulos moi abertos que distorsionan imaxes , todo elo para retratar una sociedade sen lei onde a xente que habita non ten esperanzas. Eiquí o protagonista remata morto nunha canle ante a mirada dunha prostituta, ex amante


O protagonista de Vértigo, Scottie (Jamen Steward) acaba, igual que Ethan e Quinlan, transgredindo as normas. Sofre dunha acrofobia que le impide traballar a raíz dun traumático suceso e por aparecte casualidade , un amigo encárgalle investigar a súa muller. Enamórase dela pero aparentemente morre. Máis tarde James Steward cre ver a unha muller moi semellante e tenta convertila na primeira. Hitchcock denota a influencia das teorías freudianas. As imaxes oníricas transmiten o estado interior do protagonista, da súa obsesión enfermiza. 


Unha das escenas relaciona cor e desexo e no clímax da película Hitchcock realiza un travlellins ao mesmo tempo que alonza a imaxe para mantela a unha distancia constante, acentuando así a sensación e vértigo do protagonista. Dende entón este recurso foi habitual para reflectir o estado de desorientación (Jaws/ Tiburón de Steven Spielberg, 1975).



John Wayne interpretou o papel de John Chance en Río Bravo pero este personaxe ten pouco que ver cós outros dos que xa falamos. Chance é un apoucado sheriff que ten que facer fronte a uns bandidos e só pode reclutar a un borrachín, un ancián medrento e un xoven pistoleiro inexperto. Este grupo ten unha relación cordial e sinceira coa camareira do saloon , Angie Dickinson. Hawks mantívose fiel aos principios do Realismo Romántico ou clasicismo hollywoodiense dos 40 e o resultado é que esta película resulta igual de impecable que outras súas como Ter ou non Ter e A fiera da miña nena.

ESTADOS UNIDOS:LOS DIRECTORES REBELDES

ESTADOS UNIDOS, 1953-1959
En plena Guerra Fría con la Unión soviética, con episodios como la crisis de Berlín o la Guerra de Corea, la mentalidad dominante de estos años de la administración republicana de Eisenhower  fue conservadora, consumista y optimista.
Esta década va a coincidir con la aparición de la pantalla panorámica. La 20th Century Fox produjo la primera película en gran formato: The robe, La túnica sagrada, en 1953. El nuevo formato contribuyó al carácter épico. Para adaptar la colocación de los actores a la pantalla ancha  se renuncia a la profundidad de campo y el resultado fue la colocación de los actores en línea, en friso; fue el llamado washing line. El resultado fue un cine mucho más teatral.
LOS DIRECTORES REBELDES
STANLEY KUBRICK
Stanley Kubrick compartía la misma visión crítica de la vida que otros cineastas de  su geración, como Elia Kazan u Otto Preminguer solo que  su dominio del lenguaje cinematográfico lo sitúan a la altura de Orson Welles , Von Stroheim y otros genios.
 En 1956 dirige Atraco Perfecto (The Killing) con estilo incisivo y ritmo trepidante narra la preparación y ejecución de un atraco a un hipódromo alternando diferentes puntos de vista.
En Paths of Glory (Senderos de Gloria) 1957, hace una dura crítica a la arbitrariedad de los mandos militares durante la Primera Guerra Mundial. Tal fue la dureza que la película relatando un acto de brutalidad, fue prohibida en Francia y por supuesto en España durante muchos años.
Kubrick creo un universo propio en sus films, habitado por personajes desprovistos de espiritualidad, un mundo deshumanizado. Estéticamente cuida de manera obsesiva hasta los más pequeños detalles.
En 1960 dirige Espartaco donde demuestra que el género histórico no está reñido necesariamente con la calidad artística y que puede ser vehículo de ideas sociales.
En 1961 dirige Lolita, con un guion adaptado de la novela homónima de Vladimir Nabokov.
En 1963 realiza Teléfono rojo:¿volamos hacia Moscú? (Dr.Strangelove or : How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb) en la que advirtió al mundo sobre el peligro de jugar con la bomba atómica.
Al margen del cine épico y de las grandes producciones de Hollywood va a  haber un grupo de directores que no ignora la aparición de una generación rebelde ni la paranoia de la guerra fría. Tampoco permanecen indiferentes a las innovaciones cinematográficas después de la guerra: mayor naturalismo en las interpretaciones, mayor profundidad dramática e iluminación más natural. Estos son Otto Preminguer, Elia Kazan , Nicholas Ray, Robert Aldrich , o Richard Brooks y el ya mencionado  genio de Stanley Kubrick. Tienen en común una crítica visión de la sociedad y la introducción de temas que van sacudir la mentalidad conservadora imperante.
Otto Preminguer fue el primero en poner patas arriba el conservadurismo de la época con The Moon is Blue (1953), producida por él mismo. Dos años más tarde en The Man with the Golden Arm toca temas que hasta entonces no habían  tocado en la industria hollywoodiense como la adicción a las drogas . Estas dos películas fueron calificadas como inmorales. Fue especialista en temas escabrosos y encontronazos con la censura pero las consecuencias de su cine desde 1956 fue la revisión y el definitivo abandono  en 1966 del código Hays.
En 1959 dirige Anatomía de un asasinato (Anatomy of a Murder) que también fue boicoteada.
Rebelde sin causa (Rebel without a Cause) 1955 de Nicholas Ray y East of Eden (Al Este del Edén, 1955) de Elia Kazan llevaron a la pantalla la delincuencia y desorientación de los jóvenes. El protagonista de ambas fue James Dean, un joven actor de 24 años formado en el vanguardista Actor´s Studio de Nueva York. Su trágica muerte en accidente el año del estreno lo convirtieron en un mito.
El actor fetiche de Elia Kazan fue Marlon Brando, actor de gran magnetismo sexual, casi animal, que interpreta en On the Waterfront (La ley del silencio) 1955 a un ex boxeador decepcionado con la vida que se afilia a un sindicato. Marlon Brando se formó también en el Actor´s Studio y la técnica interpretativa,contraria a la existente en Hollywood hasta entonces, va a ser en la que se formen actores como Montgomery Clift, Shelley Winters, Karl Malden o Rod Steiger, intérpretes con mucha influencia en otros posteriores como Dustin Hoffmann, Robert De Niro o Al Pacino, que como Steiger, trabajaron la arqueología psicológica de los personajes.
Nicholas Ray  dirigió dos de los mejores films de la época: They Live by Night (Los amantes de la noche, 1948) e In a Lonely Place, 1950, En un lugar solitario. Dirigió en 1955 un western intelectual , Jonhy Guitar.  Joan Crawford interpreta a la propietaria de un salón que debe hacer frente a un mundo sin ley; debe imponer sus  valores morales frente a las sucias tácticas de banqueros y representantes corruptos de la ley. La película esconde una ácida crítica contra la caza de brujas llevada a cabo en los Estados Unidos. La película es densa desde el punto de vista de la psicología de los personajes y desborda pasión y sentimientos.
Robert Aldrich presenta héroes infelices, grises y desafortunados. Dirigió The Big Knife, donde la interpretación de Rod Steiger de un directivo de estudio, fue como ya dijimos muy influyente en actores venideros. En los 60 dirigió Qué fue de Baby Jane (1962) y Canción de cuna para un cadáver (1965).
La gata sobre o teclado de zinc, de Richard Brooks
Richard Brooks también hizo un cine denuncia. Su obra más conocida fue la que llevó a la pantalla la obra de Truman Capote, A sangre fría (In cold Blood, 1967) .

No fue la única adaptación literaria. Un afán por intelectualizar el cine, imitando al cine europeo de Bergman, Truffeaut  o Fellini, llevó a muchos de estos realizadores a utilizar obras de autores especializados en conflictos sexuales y morbosos. Tenesee Willians fue el más famoso y escribe los guiones de Baby Doll (1956) de Kazan, Piel de serpente (1960) de Sydney Lumet, La gata sobre el tejado de zinc (1958) Dulce pájaro de juventud de Richard Brooks o La noche de la Iguana de John Huston.



















A Streetcar named Desire, de Elia Kazan